İstatistikte “değişken”, bir araştırma veya çalışma kapsamında gözlenen veya incelenen herhangi bir özelliği veya niteliği temsil eden bir kavramdır. Değişkenler, verilerin toplandığı ve analiz edildiği bir çalışma veya deneyde, olayların veya nesnelerin farklı özelliklerini ifade eder. İstatistiksel analizlerde değişkenler, verilerin çeşitli özelliklerine göre gruplandırılmasını ve karşılaştırılmasını sağlar.
Farklı değişken türlerine ait örnekler vermek gerekirse:
- Bağımlı Değişken (Outcome veya Y Değişkeni):
- Turizm geliri: Bir ülkenin, şehrin veya bölgenin turizm faaliyetleri sonucunda elde ettiği gelir.
- Turist sayısı: Belirli bir dönemde ziyaretçi olarak gelen turistlerin sayısı.
- Bağımsız Değişken (Predictor veya X Değişkeni):
- Reklam harcamaları: Turizm destinasyonu veya otel tarafından reklam ve tanıtım için ayrılan bütçe.
- Hava durumu: Bir bölgede hava koşullarının mevsimsel değişiklikleri, turistlerin seyahat tercihlerini etkileyebilir.
- Döviz kuru: Bir ülkenin para biriminin başka bir para birimi karşısındaki değeri, yabancı turistlerin seyahat harcamalarını etkileyebilir.
- Nicel Değişken:
- Otel odası fiyatları: Bir oteldeki odaların fiyatları, sayısal olarak ifade edilebilen bir nicel değişkendir.
- Turistlerin yaş ortalaması: Bir destinasyona gelen turistlerin yaşlarının ortalama değeri, sayısal bir değişkendir.
- Nitel Değişken:
- Tatil türü: Turistlerin seyahat amaçlarına göre yapılan sınıflandırma (örn. iş seyahati, eğlence amaçlı tatil, doğa turizmi gibi).
- Ulaşım türü: Turistlerin seyahat etmek için kullandıkları ulaşım araçlarına göre yapılan sınıflandırma (örn. uçak, otobüs, tren gibi).
Bu değişkenler, turizm sektöründeki bir destinasyonun başarısını ölçmek veya turizm hareketlerini anlamak için kullanılabilir. Örneğin, bir turizm destinasyonu reklam harcamalarını artırarak turist sayısını artırmayı hedefleyebilir veya hava durumunun turistlerin tercihleri üzerindeki etkisini analiz ederek turizm gelirini tahmin edebilir. Aynı zamanda, tatil türüne göre turist profilleri analiz edilebilir ve farklı ulaşım türlerinin popülaritesi değerlendirilebilir.
