0
0
Seyahat özgürlüğü, modern dünyada temel bir hak olarak kabul edilir. Ancak bu hakkın kullanımı, ülkelerin uyguladığı çeşitli vergi ve harçlarla kısıtlanabilmektedir. Bu yazıda, Türkiye’deki yurtdışı çıkış harçları uygulamasını inceleyecek ve diğer ülkelerle karşılaştıracağız.
OECD ve AB Ülkelerinde Durum
OECD ve AB raporlarına (1,2) göz attığımızda, görece gelişmiş ülkelerin çoğunda KDV dışında seyahatle ilişkili özel bir vergi uygulamasının olmadığını görüyoruz. Bu ülkelerde seyahat eden vatandaşlar genellikle sadece “Havaalanı vergisi” olarak kategorize edebileceğimiz vergilerle karşılaşıyorlar. Bu vergi, havaalanı altyapısının ve hizmetlerinin finansmanı için kullanılıyor.
Türkiye’deki Uygulama(lar)
Türkiye’de ise durum biraz farklı. Uzun zamandır devam eden bir uygulama olarak, seyahat eden vatandaşlar hem havaalanı vergisi hem de ek ücretlerle karşı karşıya kalıyorlar. Bu ücretlerin detayları genellikle bilet fiyatının içinde gizli ve anlaşılması zor bir şekilde sunuluyor.
Örnek olarak, Istanbul-Berlin uçuşu için alınan bir ekran görüntüsünde, yaklaşık 3000 TL’lik toplam fiyatın 2500 TL’sinin baz bilet fiyatının dışında vergi, harç ve diğer ek ücretlerden oluştuğu görülüyor. Bu durum, seyahat maliyetlerini önemli ölçüde artırıyor.
Pasaport ve Yurtdışı Çıkış Harcı
Türkiye’de seyahat etmek isteyen bir vatandaş, ilk etapta pasaport sahibi olmak için de yüksek bir bedel ödemek zorunda. Zira harç ve defter bedeli olarak yaklaşık 6500 TL (3 yıllık) ödeniyor (2024 sonu itibarıyla). Buna ek olarak, her seyahatte 500 TL Yurtdışı Çıkış Harcı ödenmesi gerekiyor.
Bu uygulamalar, seyahat etmek isteyen vatandaşlar üzerinde ciddi bir mali yük oluşturuyor ve seyahat özgürlüğünü kısıtlıyor.
Uluslararası Kurumların Görüşleri
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), uçuşlarla ilişkili vergilere karşı çıktığını belirten bir rapor yayınlamış durumda (3). Benzer şekilde, AB ve OECD raporlarında da bu tür vergi ve harçların seyahat sektörüne ve ekonomiye olumsuz etkileri vurgulanıyor.
Sonuç ve Öneriler
Türkiye’deki yurtdışı çıkış harçları ve ilgili uygulamalar, uluslararası standartlardan oldukça farklı ve vatandaşlar üzerinde ağır bir yük oluşturuyor. Dolayısıyla durumun detaylı bir şekilde incelenmesi ve gerekli düzenlemelerin yapılması önem taşımaktadır.
Türk Turizm, Maliye, Ekonomi ve Hukuk alanlarından akademisyenlerin bu konuda kapsamlı araştırmalar yapması, daha detaylı bilgi edinmemize ve olası çözüm önerilerinin geliştirilmesine yardımcı olacaktır.
Seyahat özgürlüğünün korunması ve teşvik edilmesi, hem vatandaşların kişisel gelişimi hem de ülkenin ekonomik ve kültürel bağlantıları açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, yurtdışı çıkış harçları ve ilgili uygulamaların gözden geçirilmesi ve uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi, üzerinde durulması gereken önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.
İleri Okumalar:
1) https://lnkd.in/dy9zAHdu
2) https://lnkd.in/d4eXCFh2
3) https://lnkd.in/dZESkAGB
4) https://lnkd.in/d7y7swp4
